reintoch
Beheerder
Bericht Nummer: 51 Aangemeld: 02-2002
Beoordeling: nog geen Stemmen: 0 | Gepost op vrijdag 14 januari 2005 - 07:20 pm: | |
waarschijnlijk versus geloofwaardig |
het onwaarschijnlijke geloofwaardig verteld Ik hou van onwaarschijnlijke verhalen: zo hou ik erg van Fantasy, en van SF, en beiden zijn binnen de literatuur de genres die het onwaarschijnlijke als leidraad hebben. Onwaarschijnlijke verhalen zijn prachtig en spannend als ze geloofwaardig vertelt worden. Dat ze onwaarschijnlijk zijn valt je dan niet meer op. Je gaat op in de wereld die gecreëerd wordt. En zo hoort het ook. Als je het onwaarschijnlijke geloofwaardig vertelt heb je een verhaal. het waarschijnlijke ongeloofwaardig verteld Ik zou het zelfs om willen draaien: als je het waarschijnlijke ongeloofwaardig beschrijft, heb je geen verhaal. Maar een -meestal vervelend- verslag. Heel veel SM verhalen lijden onder dat euvel. Verhalen in de ik-figuur die minutieus beschrijven wat ze meegemaakt hebben, zijn mij een gruwel. Want ze beschrijven niet van binnen uit. Geen motieven, geen emoties anders dan platte gevoelens als pijn en genot. Plat, omdat ze beschreven worden als stimulus-respons, er zit niets tussen slag en de pijn, de streling en het genot. Dat maakt dergelijke verhalen voor mij ongeloofwaardig. Ik neem aan dat de werkelijkheid natuurgetrouw beschreven wordt, maar ik geloof er niet in. het waarschijnlijke geloofwaardig verteld Natuurlijk: er is nog een mogelijkheid (en ongetwijfeld zijn er nog meer, maar voor deze discussie: een derde mogelijkheid). Een waarschijnlijk verhaal (of zolang we het over SM verhalen hebben meestal: een werkelijk gebeurd verhaal) wordt geloofwaardig vertelt. Maar dat is moeilijk, erg moeilijk, en er zijn weinig schrijvers die dat naar tevredenheid lukt. Zeker als de Ik-vorm gebruikt wordt. Je moet -vind ik- als schrijver van een verhaal (let wel: “verhaal”, niet “verslag”) afstand kunnen nemen om een werkelijkheid te creëren. En een schrijver van een werkelijk gebeurd verhaal die dat als “ik” schrijft, maakt het zich heel erg moeilijk, zeker als de “ik” en de “schrijver” ook nog één en dezelfde zijn. en dan Marijke... Als ik dan weer even terug ga naar het verhaal van Janneman: heeft hij een onwaarschijnlijk (Marny en anderen: ik weet het, jullie zijn het daarmee niet eens, maar daarover later. Neem nu even aan dat dat zo is) verhaal geloofwaardig beschreven? Het verrassende is antwoord is dus: nee. Met direct daarachter: en het doet niet terzake. Janneman schrijft slechts uit het gegeven van “onwaarschijnlijkheid”. Hij doet niet zijn best om het onwaarschijnlijke waarschijnlijk te maken. Hij is daarmee ook niet bezig dat gegeven geloofwaardig te maken. Hij beschrijft ‘slechts’ wat de consequenties van die situatie voor de hoofdpersoon’s gevoelens zijn. Zoals gezegd: hij doet dat prachtig. Maar dat is tegelijkertijd de valkuil voor de lezer. Dat is zo ongewoon dat je, voor je het weet, het verhaal verkeerd leest. En dat is wat ik heb betoogd.
billen...stil wachtend...over mijn schoot...
|